Gebelikte 10. Hafta

10. GEBELİK HAFTASI (9+0, 9+6. GÜNLER)

BU HAFTA SİZDE OLUŞAN DEĞİŞİKLİKLER

İşiniz masabaşı işiyse veya uzun süre ayakta kalınmasını gerektiriyorsa dikkat etmeniz gereken önemli birkaç nokta var: Uzun süreli oturmak ve uzun süreli ayakta durmak dolaşım sisteminizi yavaşlatır. Bu da basur, varis, ayaklarda aşırı şişme gibi istenmeyen durumların ortaya çıkmasını kolaylaştırır. İki saatte bir en az 10 dakika dolaşmalısınız. Dolaşmak bacak kaslarının arasında yer alan toplardamarları harekete geçirir.

Otururken, sandalyenin kenarının dizinizin arka kısmını "kesmemesine" özen göstermelisiniz. Zira bu bölgeye en ufak bir bası bacağın altkısmından kalbe dönen toplardamarların yolunun engellenmesine neden olur. Hemen şimdi sandalyede oturma pozisyonunuzu tekrar gözden geçirin.


KAN GRUPLARININ KALITIMI VE BELİRLENMESİ
İnsanlarda A, B, 0 ve AB olmak üzere dört farklı kan grubu bulunur. Bu kan gruplarından herbiri Rh(+) ve Rh(-) olabilir. İnsanların yaklaşık %15'i Rh(-) kan grubuna sahiptir. Rh uygunsuzluğu veya Kan Uyuşmazlığı anne adayının Rh(-) baba adayının Rh(+) olduğu durumlarda söz konusu olur. Bunun dışındaki kombinasyonların hiçbirinde uyuşmazlık söz konusu değildir. İlk gebeliğinizse bebeğinizin Rh uyuşmazlığından etkilenme olasılığı son derece düşüktür ve takip eden gebeliklerinizin de benzer şekilde sorunsuz seyretmesini sağlamak için alınacak bir dizi önlem vardır.




Kan Gruplarının KalıtımıA ve B baskın kan grupları, O ise edilgen gruptur. Kan grubunu belirleyen genlerin biri anneden biri babadan gelir. Bir taraftan A, bir taraftan B gelmişse kan grubu AB (ikisi de baskındır ve birbirlerine üstünlükleri yoktur), iki taraftan da O gelmişse kan grubu O olur. Bir taraftan A (veya B), diğer taraftan O gelmişse kan grubu baskın olan A (veya B) olur.
Rh kalıtımında ise (+) baskındır ve her iki taraftan (-) gelmediği sürece kan grubu (+) olur.

• Anne adayı ve baba adayı ikisi de O ise, bebek O olmak zorundadır.
• Bir taraf A, diğer taraf B ise bebekte tüm kan grupları söz konusu olabilir.
• Her iki taraf A ise bebek B ve AB, iki taraf B ise bebek A ve AB olamaz, ancak O olabilir.
• Her iki taraf AB ise bebek O olamaz, diğer gruplar olabilir.
• Her iki taraf (-) ise bebek (+) olamaz.
• Her iki taraf (+) ise bebek hem (+) hem (-) olabilir.
• Bir taraf (+), diğer taraf (-) ise bebek hem (+), hem (-) olabilir.

Bebek doğduğunda belirlenen kan grubu anne ve babasının kan gruplarına göre olması gerekenden farklı olursa bu durumda en muhtemel neden üç kişiden birinin kan gruplarının yanlış bakılmış olmasıdır. Bu duruma nispeten sık rastlanır ve kan grupları yeniden belirlendiğinde sorun ortadan kalkar.
Negatif kan grupları ülkemizde oldukça kıymetlidir. Sağlıklı olan bireylerin düzenli olarak kan bağışında bulunmaları hem ülkemiz için hem de kan bağışlayıcısı için faydalıdır. İhtiyacınız olduğunda kan bulabilmek için kan bağışında bulunmalısınız (anne adayları kan bağışında bulunamazlar).

Bu gebelik haftasında artık bulantılarınız hafiflemeye başlar. Bazı anne adaylarında ise bu şikayetler birkaç hafta daha aynı şiddette devam edebilir. Doktorunuza danışarak aldığınız ilaçları kullanmaya devam edebilirsiniz.
Gebelik hormonlarının etkisiyle bazı anne adaylarında kolay sinirlenme, huzursuzluk, keyifsizlik gibi ruhsal belirtiler ortaya çıkabilir. Bunlar geçici belirtilerdir.

Gebelikte kan hacmi %40-50 oranında artar. Bu yüzden de hızlı gelişim gösteren meme dokusunda ve vücut ağırlığınıza maruz kalan ayaklarınızda başta olmak üzere vücudunuzun çeşitli bölgelerinde toplardamarlar belirginleşmeye başlayabilir. Bacaklarınızdaki damarların belirginleşmesi sizde mutlaka varis oluşacağı anlamına gelmez. Yine de bu konuda yapabileceğiniz birşeyler olduğunu bilmeli ve gerekli önlemleri almalısınız.

 

Kilo alımı

Kilo alımı kadından kadına ve aynı anne adayında gebelikten gebeliğe önemli farklılıklar gösterir. Gebelikte alacağınız toplam kilonun en önemli belirleyicisi gebelik öncesi kilo durumunuzdur. Eğer sağlıklı beslenmenize rağmen beklenenden daha fazla kilo alıyorsanız bu daha çok su tutulumuna bağlıdır ve doğum sonrası bu kiloları vermeniz kolaydır. Gebelikte asla diyet yapmayın. Bu aşamaya kadar hiç kilo almamış olsanız (ve hatta kilo vermiş olsanız) dahi gelecek haftadan itibaren haftada yaklaşık 450 gramlık bir kilo alımı bekleyebilirsiniz.

Düşük kilolu anne adayları tüm gebelik boyunca 15-20 kilo Normal kilolu anne adayları 12.5-17.5 kilo "Kilolu" anne adayları ise 7.5-12.5 kilo alırlar. Çoğul gebeliği olanlarda ise kilo alımı daha da fazla olur (gebelik öncesi kilo durumuna göre değişmek üzere 12.5-25 kilo)

BU HAFTA BEBEĞİNİZDE OLUŞAN DEĞİŞİKLİKLER   Bu hafta sonuna doğru en önemli değişikliklerden biri bebeğinizin böbreklerinin idrar üretmeye başlamasıdır. Üretilen bu idrar bebeğiniz tarafından amniyos kesesi içine boşaltılır. Bebeğiniz çıkardığı bu sıvıyı yutar ve bu hafta çalışmaya başlayan bağırsaklar bu sıvıyı emerler. Bağırsaklardan kana ve buradan tekrar böbreklere geçen sıvı bebeğinizin idrar yapmasıyla tekrar ortama bırakılır. Bebeğinizin gelişimi ve korunması açısından son derece önemli olan amniyos sıvısının sürekliliği bu şekilde sağlanır. Normalde idrar zehirli atık maddeler içermesine rağmen bebeğinizin böbrekleri bu haftalarda atık maddeleri vücuttan uzaklaştırma görevini henüz üstlenmediklerinden bebeğinizin idrarı zararsızdır ve bakteri de içermez. Karaciğer bu günlerde çalışmaya başlar ve kan üretimi görevini üstlenir. Zehirli maddeleri vücuttan uzaklaştırmaya görevli karaciğer ve böbreklerin rahim içi yaşamdaki bu görevlerini plasenta üstlenir. Bebeğinizin genital organları bu haftadan itibaren giderek belirginleşir. Genital tüberkül ("tepe") adı verilen yapı bu hafta kız ve erkek bebekte aynı görünümdedir, ancak gelecek haftanın sonuna doğru klitoris ya da penis olarak farklılaşmaya başlayacaktır. resim: bebeğin bu haftadaki 3 boyutlu ultrasonografi görüntüsü (© 2005 Dr. Kağan Kocatepe)   Bu günlerde bebeğinizin göz rengini belirleyecek olan iris tabakası da oluşur. Yine göz kapakları da bu haftanın sonunda oluşacak ancak ileri gebelik haftalarına kadar kapalı kalacaklardır. Bu hafta bebeğinizin boyu 5.5 cm. ve ağırlığı tam 6 gram! Mide yanması ve reflü Mide yanması veya ekşimesi anne adaylarının yarısından fazlasının yaşadığı bir sorundur. Daha önceden bu tür sorunlar varsa gebelik döneminde şikayetler daha da artabilir. Mide ekşimeleri gebelikte tüm kaslarda oluşan gevşemeye benzer bir şekilde yemek borusu-mide arasındaki kapağın da gevşemesinden kaynaklanır. Mide ekşimesi normalde tek yönlü çalışan bu kapaktan mideden yemek borusuna asit kaçağı olması sonucunda meydana gelir ve asit yemek borusunda tahriş yaratır. Mide ekşimesi normal bir bulgu değildir. Bazı önlemler alınmalı, bu önlemler fayda etmiyorsa yemek borusundaki kalıcı tahribatı önlemek ve sizi bu can sıkıcı durumdan kurtarmak için ilaçla tedavi edilmelidir. Öncelikle yapmanız gereken midenizde ekşime yapabilecek gıdaları dikkatli almaktır. Simit, poğaça, portakal suyu, çay, kahve, kolalı içecekler bu besinlere örnektir. Bunun yanında midenin aşırı dolması, yemekten hemen sonra uzanılması da şikayetleri artırır. Doktorunuza başvurduğunuzda size önerilecek ilaç bu şikayetlerden etkili bir şekilde kurtulmanızı sağlayabilir. Bölgesel etki gösteren bu ilaçlar uygun dozlarda alındıklarında kana geçmediklerinden bebeğinize zarar vermezler.