Gebelikte 4. Hafta

Sizden ve eşinizden gelen hücrelerin “tek vücutta birleşmesi” sonucu oluşan yeni canlı, yani bebeğiniz sizin ve eşinizin genlerinin harmanlanmasıyla oluşmuş, yani hem sizden hem de eşinizden esinlenerek tasarlanmış size benzeyen ancak sizden apayrı bir genetik yapıya sahip bir birey olarak aramıza katılmıştır.
Sağlıklı bir genetik yapı, sağlıklı bir yeni neslin en önemli belirleyicisidir.

BU HAFTA SİZDE OLUŞAN DEĞİŞİKLİKLER

Geçen haftanın başında yumurtlama gerçekleşti. Sperm hücreleri ile yumurta hücresi karşılaştı ve yumurta hücresi bebeğinizin genetik yapısının sizden kalan yarısını belirleyecek sperm hücresini seçti ve onu içeri aldı. Sizin 23 kromozomluk genetik maddeniz ile eşinizin 23 kromozomluk genetik maddesi birleşerek yepyeni bir genetik yapıya sahip bebeğinizin ilk hücresi oluştu. Zigot adı verilen bu hücre hızla bölünmeye başladı.
2 hücre, 4 hücre, 8 hücre ve 16 hücre şeklinde oluşan bölünme devam ederken Fallop tüplerinin içindeki yolculuk yeni canlıyı yerleşeceği rahim içine doğru götürdü.
Morula aşamasındayken rahim iç tabakasına ulaşan canlı artık blastosist olarak anılır. Bebeğinizi oluşturacak bu hücre topluluğu rahim iç tabakasına geldiğinde kendisi için en mükemmel yeri bularak bu haftanın başında buraya yerleşir. Çoğu durumda en mükemmel yer damarlanmanın en iyi olduğu rahim arka duvarının üst kısımlarıdır.

İmplantasyon ("yerleşme") gerçekleştiğinde bazı anne adayları lekelenme tarzında bir kanama görürler.  Buna implantasyon kanaması adı verilir ve döllenmeden sonraki 3-7. günler arasında ortaya çıkar. Kanamanın nedeni aynen bir inşaat yapılmadan önce temel kazılması gibi, rahim iç tabakasında da "temel kazılması" ve bu esnada burada bulunan bir kılcal damara denk gelinmesidir.

Bu haftanın sonunda normal şartlarda adet kanamanızı bekleyecektiniz. Gebelik planladığınıza göre beklentiniz kanamanızın olmaması yönünde olacak elbette. "Acaba hamilemiyim?" diye meraklanmaya başladınız. Bu sorunun cevabını alabilmek için farklı seçenekleriniz var: Kanda beta HCG hormonu (bu hormon implantasyon gerçekleştikten sonra salgılanır) ölçümü henüz bu haftada dahi gebelik tanısı koyabilir. Ancak bu test kan alınmasını gerektirir ve nispeten pahalı bir testtir. İdrar testleri ise ucuz testlerdir ancak gecikme olduktan sonra doğru sonuç vermeye başlarlar.
Bu haftanın sonunda adet görmeyecek olsanız dahi aynen adet görecekmiş gibi belirtiler hissedebilirsiniz. Kadınların önemli bir kısmında yorgunluk, göğüslerde dolgunluk, uykuya eğilim, bel ağrısı ve ruh hali değişiklikleri henüz bu dönemde bile kendini gösterebilir. Kendinizde hiç bir değişiklik hissetmiyorsanız sabredin: Gebelik henüz yeni başlamıştır ve belirtiler henüz ortaya çıkmamıştır.

Erkek Bebek, Kız Bebek

Doğanın dengesinin korunması için doğan erkek bebek sayısıyla kız bebek sayısının birbirine eşit ya da en azından çok yakın olması gerekir. Bu yalnızca insan için değil eşeyli üreyen diğer canlılar için de geçerlidir.
İstatistikler (Avrupa ve Amerika) doğan erkek sayısının kız sayısına oranının 1.05 olduğunu gösteriyor. Bunun anlamı erkekler %5 oranında daha fazla doğuyor.
İnsanlar binlerce yıldır doğacak bebeklerinin cinsiyetlerini önceden belirlemek için bazı yöntemler uygulamaya çalışmışlardır.
Çoğu toplumda eskiden beri ve belki şimdi bile mal ve mevkinin nesilden nesile aktarılabilmesi açısından ailelerde erkek bebeğin önemi büyüktür.

Erkek bebek için "yanıp tutuşma" o kadar ileri boyutlara varmıştır ki, insanlar bunu sağlamak için bilimsel yöntemler bile keşfetmişlerdir! Bunlardan en ilginci eski yunalıların sol testisi iple bağlama sonrası ilişkide bulunulduğunda erkek çocuk sahibi olunabileceği teorileridir. Bu teori daha sonra 18. yüzyılda daha da ileri götürülmüş ve Fransız soylularına dönemin bilim adamları tarafından erkek çocuk için sol testislerini aldırmaları bile önerilmiştir...

Bilimsel Veriler

• Bazı yayınlarda anne adayının beslenmesiyle doğacak bebeğin cinsiyeti arasında ilişki saptanmıştır. Sodyum ve potasyumdan zengin beslenen anne adaylarının daha çok erkek çocukları, kalsiyum ve magnezyumdan beslenen anne adaylarının ise daha çok kız çocukları olmuştur.
• Balıkçılıkla geçinen toplumlarda erkek/kız oranı daha yüksektir.
• Alkollü içecek sanayinde çalışanların daha çok kızları olmaktadır.
• 1960-70'li yıllarda ineklerin daha çok gelişmesini sağlamak için östrojen hormonu verildiği dönemde kasapların daha çok kızları olduğu gözlenmiş, daha sonra ineklere testosteron verilmesiyle durum tersine dönmüştür.
• Stresli işlerde çalışanların (savaş uçağı pilotları) daha çok kızları olmaktadır.
• Büyük savaşlardan hemen sonra erkek bebek doğumunda büyük artışlar gözlenmektedir. Bu durum stresin azalmasına bağlı olabileceği gibi beslenme özelliklerinin değişmesine de bağlı olabilir.
• Şizofrenili kadınların daha çok kız çocukları olmaktadır.
• Multipl sklerozlu kadınların daha çok erkek çocukları olmaktadır.
• Prostat kanseri gelişenlerle gelişmeyenler geriye dönük incelendiğinde prostat kanseri olanların daha çok erkek çocuklarının olduğu gözlenmektedir.
• Batı Afrika'daki iki büyük kızamıkçık salgınının bitmesinden sonra erkek bebek doğumunda büyük artışlar gözlenmiştir.
• Erkek anestezi uzmanlarının daha çok erkek çocukları olmaktadır (anestezi gazlarının etkisi?)

Erkek cinsiyeti belirleyen ve babadan geçen Y kromozomu daha hafif ve daha "güçsüz" bir sperm tarafından taşınır ve dış etkenlere oldukça duyarlıdır. Yukarıdaki veriler de toksik etkenlerin (alkol, stres hormonları, anestezi gazları gibi) Y spermlerini olumsuz etkileyerek çeşitli davranış şekilleri ve çeşitli meslek gruplarıyla doğacak çocuk arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkinin doğmasına neden olmaktadır.
Tümüyle eğlenmek için kullandığımız ancak ilginç bir şekilde çoğu kişide doğru çıkan Çin takvimi bu tahmin gücünü, spermlerin aylara göre oluşan mevsimsel değişiklikleri doğru görmesinden (ısı, nem gibi) alıyor olabilir mi?

BU HAFTA BEBEĞİNİZDE OLUŞAN DEĞİŞİKLİKLER

.

Yukarıdaki elektron mikroskop resimlerinde en solda 4 hücreli aşama, ortada ise morula aşamasının erken dönemleri görülmektedir. En sağdaki resim ise bebeğinizin rahim iç tabakasına yerleşmeden hemen önceki durumunu göstermektedir. Burada hücre topluluğunun Zona Pelusida adı verilen hücre çeperinden kurtulmak için yaptığı “yumurtadan çıkma” (hatching) işlevi görülmektedir.

İmplantasyon, yani rahim içine yerleşme işlevi hücrelerden salgılanan rahim iç tabakasını eritici bazı maddelerle gerçekleşir ve kendini eriyen bölgenin içine gömen bebek, üzerinin de bir tabakayla örtülmesini sağlar ve kendini dış etkenlere karşı koruma altına alır.
Yerleşme tamamlandığında bebek beta HCG adı verilen hormonu üretmeye başlar ve bununla anneye “yerleşme işlemi tamam” mesajını verir.
Blastosist oluştuktan sonra hücre toplulukları hemen aralarında iş bölümü yapmaya başlarlar: Bebeğinizin vücudunu oluşturacak hücreler bir kenara, bebeğin beslenmesini sağlayacak hücreler diğer bir kenara çekilir ve aralarında amniyon boşluğu adı verilen geniş bir boşluk oluşur. Bebeğin beslenmesi işlevini üstlenen hücrelere trofoblast adı verilir. Bu hücreler İleride plasentayı oluşturacaklardır. Trofoblast hücreleri hemen en yakınlarındaki anneye ait kılcal damarlarla iletişim kurarlar ve anneyle bebek arasındaki ilk madde alışverişi başlar.
Bebeği oluşturacak hücreler ise embriyoblast adını alırlar. Bu hücreler bir yandan yolk kesesi adı verilen yapıyı, öte yandan organların gelişimini sağlayacak olan ektoderm, endoderm ve mezoderm adı verilen üç ayrı tabakayı oluştururlar. Üç tabakadan oluşan ve bebeğin ilk hali olarak tanımlanabilecek olan bu yapıya bir disk yapısında olduğundan embriyonik disk adı verilir.

ÖNERİ Kanda beta HCG ölçümü yaptırarak henüz adet gecikmeniz olmadığı dönemde gebeliğinizi saptayabilirsiniz. Ancak başlayan gebeliklerin %60'ının kadın haberdar olmadan (yani adet gecikmesi olmadan) doğa tarafından "mükemmel olmadığı gerekçesiyle iptal edildiğini" aklınızda bulundurun. Zaten yüksek olan bu olasılık size denk geldiğinde ve hatta arka arkaya birkaç kez bu durumu yaşadığınızda gereksiz bir stres yaşayabilir ve "tekrarlayan düşükler" nedeniyle doktora koşturabilirsiniz. Kanda sadece kimyasal beta HCG ölçümü ile saptanan ve "kimyasal gebelik" adını verdiğimiz bu tür gebeliklerin kaybedilmesi tam anlamıyla düşük kabul edilmez. Tıbbi bir neden yoksa (tüp bebek tedavisi gibi) gebelik tanısı için adet gecikmenizi bekleyin.

Gebelik.org sitesinden alınmıştır.