Gebelikte 13. hafta

BU HAFTA SİZDE OLUŞAN DEĞİŞİKLİKLER

Bu dönemde karnınızda ve özellikle de sağ kasığınızda ağrılar ortaya çıkabilir. Bu ağrılar büyümekte olan rahiminizin, rahimi yerinde tutan bağları ve özellikle de ligamentum rotundum ("yuvarlak bağ") adlı yapıyı germesinden kaynaklanan ağrılardır. Rahimin yuvarlak bağa göre daha hızlı büyümesinden kaynaklanan bu ağrılar çok uzun süreli olmazlar ve ligamentlerin gevşeyerek gebeliğe uyum sağlamasıyla ortadan kaybolurlar. Ağrılarınız çok şiddetli olduğunda doktorunuzun önerisine göre çeşitli ağrı kesiciler kullanabilirsiniz.

Internet artık günlük hayatımızın bir parçası haline gelmiştir. Hamilelik döneminize ait bilgilere kolaylıkla ulaşabildiğiniz bu "okyanus" ta boğulmamak için kaynaklarınızı iyi seçin. İster kitap, ister dergi, isterse internet kaynaklı olsun, gebelikle ilgili bilgiler hızla artıyor ve değişiyor. Bazı "bilgiler" eskiyor, bazıları "çöpe atılıyor". Bilgi kaynağınızın en güncel bilgileri içerdiğinden emin olun...

Diğer önemli bir nokta: gebelik her ne kadar evrensel bir olgu olsa da, ülkeler arasında uygulama ve yaklaşım farklılıkları çok belirgindir. Çeviri kaynaklardan değil, bizzat ülkemizde doğum yardımı uygulayan Türk doktorlarının derlediği, ülkemize uygun kaynaklardan faydalanın.

Gebelikte oluşan değişimler


Gebelik kadında tam anlamıyla "tepeden tırnağa" değişikliklerin ortaya çıktığı bir dönemdir.

Bu değişikliklerin hepsinin ortak amacı sizin doğuma ve bebeğinizi beslemeye hazırlanmanızdır.

Doğa sizdeki hazırlıkları en kötü koşullarda doğum yapacakmışsınız ve bebeğinizi de yine kötü koşullarda emzirecekmişsiniz gibi sizi ve bebeği maksimum korumaya alacak şekilde yapar.

İşte sizlere gebelik dönemindeki değişikliklerden en ilginç ve belirgin olanları ve amaçları:


Gebelik döneminde;

• İlk aylarda bazı maddelere karşı ilgi duyarsınız, bazılarının adını bile duymak istemezsiniz. Sabah kalktığınızda bulantı hissedersiniz, tüm gün uyumak istersiniz. Amaç vücudunuzun ihtiyacı olan maddeleri almak, toksik olabilecek (sigara dumanı gibi) maddelerden kaçınmanızı sağlamaktır. Bebek hareketlerinin henüz başlamadığı dönemde sabah bulantısı size hemen hamile olduğunuzu hatırlatır. Gün boyu olan uyuma eğilimi sizi gebeliğin ileri aylarında dinamik olmaya hazırlar.
• Solunum kapasitesi artar, soluklar derinleşir. Amaç bebeğe maksimum oksijen gitmesi ve gebeliğin ilerleyen dönemlerinde rahiminiz akciğerleri yukarı doğru ittirdiğinde de yeterli oksijen alımının sağlanmasıdır.
• Kalp damar sisteminizde dolaşan kan hacmi ve tüm vücut sıvınız %50 oranında artar, kalp daha güçlü ve daha hızlı çalışır. Amaç bebeğe maksimum oksijen ve gıda maddesinin gitmesinin sağlanması, doğumdaki muhtemel aşırı kan kaybı için kan yedeklenmesidir.
• Kanınızın pıhtılaşma kabiliyeti artar. Amaç doğumdaki kan kayıplarını en aza indirmektir.
• Kas-eklem sisteminizde genel bir gevşeme hali olur. Amaç karnınızda büyüyen bebeğe yer açmak ve pelvisinizin ("çatınızın") genişleyerek doğuma hazır hale gelmesini sağlamaktır.
• İlk başlarda uykuya eğiliminiz artar, sonlara doğru gece içinde birkaç kez uyuma-uyanma döngüleri yaşarsınız. Amaç gebeliğin başlarında beyninizde sağlıklı işlevler için gerekli maddelerin depolanmasını sağlamak, sonlarda ise doğduktan sonra iki-üç saatte bir emzireceğiniz bebeğiniz için uykusuzluğa alışmanızı sağlamaktır.
• Başta karın bölgesi olmak üzere vücudunuzda yağ dokusu artar. Amaç emzirme dönemindeki muhtemel bir kıtlıkta sizin ve bebeğinizin sağ kalmasını garanti altına almaktır.
• Başta koku duyusu olmak üzere tüm duyu sistemleriniz daha iyi çalışır. Amaç bebeğinizi tehlikelerden daha iyi koruyabilmektir. Doğum sonrası anneler neredeyse bebeklerinin yan odadaki solunum seslerini bile duyacak kadar hassas bir işitme duyusuna sahip olurlar.
• Bebeğiniz de size aldığı pozisyonla yardımcı olmaya çalışır: Bebeklerin %90'ı anne karnında vücutlarını sola döndürerek yatarlar. Amaç vücudunuzun sağ yanında yer alan büyük toplardamarlara baskı olmasını engellemektir. Siz de uykunuzda otomatikman sola yatış pozisyonu alarak bu duruma katkıda bulunursunuz.

Gördüğünüz gibi doğa sizin yanınızda. Vücudunuzdan gelen sinyallere duyarlı olmalısınız.

BU HAFTA BEBEĞİNİZDE OLUŞAN DEĞİŞİKLİKLER

Bebeğinizin ses telleri hızla oluşuyor. Yüzü giderek daha çok insana benziyor ve önceleri adeta bir kuş gibi birbirlerinden ayrık olan gözler orta hatta yaklaşıyorlar. Kulaklar da önceleri oldukça aşağıda, neredeyse dudaklar seviyesinde yer alırlarken yavaş yavaş normal yerlerine geliyorlar.

Bu dönemde genital tüberkül ("tepe") adı verilen yapının ultrasonografideki duruşuna göre (erkek bebeklerde yukarı doğru, kız bebeklerde vücuda paralel) cinsiyet konusunda bir fikir edinilmesi mümkün olsa da çoğu doktor cinsiyeti net olarak görene kadar bilgi verme konusunda isteksizdir. Halk arasında "doktorların bebeğin kemik yapısına bakarak cinsiyeti görebildikleri" konusunda yanlış bir inanç mevcuttur. Kemik yapısı ile cinsiyet arasında bir bağlantı yoktur.

Bu haftadan itibaren bebeğinizin karaciğeri safra üretimine başlıyor. Kan şekerinin dengelenmesinden sorumlu insülin hormonu da bu haftadan itibaren bebeğinizin pankreasında üretilmeye başlanıyor.
Akciğerleri henüz hava ile dolu olmasa da bebeğiniz bu haftalardan itibaren solunum hareketleri yaparak solunum kaslarını çalıştırmaya başlıyor.

Bu hafta sonunda bebeğinizin boyu 9 cm. ve ağırlığı tam 26 gram! 

Gebelik döneminde çay, kahve ve kafeinli içecek tüketimi


Her ne kadar günde iki fincana kadar çay içmenize çoğu durumda izin verilse bile bilmeniz gereken, çayın içindeki maddelerin demir emilimini azalttığıdır.

Bunun yanında çay ve kahvenin idrar söktürücü etkisi yemeklerle aldığınız kalsiyumun da gereksiz yere atılmasına neden olabilir.

Buradan çıkan sonuç, içecekseniz çay ve kahveyi yemeklerden 3-4 saat sonra içmenizin daha uygun olacağıdır.


Kafein kahvede (kupa başına 60-140 mg.), çayda (fincan başına 30-65 mg.), çikolatada (100 gramında 25 mg.), kolalı içeceklerde (kutu başına 35-55 mg.) bulunan bir maddedir. Bazı ağrı kesiciler bir dozunda 40 mg., bazı alerji ve grip ilaçları da bir dozunda 25 mg. kafein içerirler. Kafeinin bilinen en önemli iyi etkisi santral sinir sistemi uyaranı olmasıdır. Bunun yanında idrar söktürücü özellikleri de belirgindir. Aşırı dozlarda kafein ise kalp çarpıntılarına, sinirlilik, titreme, uykusuzluk gibi belirtilere neden olur. Gebelikte kafein kullanımı ile ilgili çalışmalar günlük alımın en fazla iki fincan kahve ve muadili olması gerektiği yönündedir. Daha fazla alındığında kafein dozun yüksekliğiyle doğru orantılı bir şekilde erken doğum riskinde artış, bebekte rahim içi gelişme geriliği, doğmuş bebekte SIDS (ani bebek ölümü sendromu), solunum sistemi sorunu, uykusuzluk, huzursuzluk gibi belirtilere neden olabilmektedir.
Kafein alımı konusunda duyarlı olunmalıdır.

Gebelik döneminde diş sorunları

Gebeliğe diş bakımı yaptırarak başlamak ideal olanıdır, ancak çoğu durumda diş sorunları gebelik döneminde ortaya çıkar. Hiç bir diş sorunu gebeliğin hiç bir döneminde ihmal edilmemelidir. Hangi gebelik haftasında olursanız olun, ister anestezi yapılması gerekli olsun, ister antibiyotik veya başka bir tedavi gerekli olsun, diş hekiminizin size güvenle uygulayacağı tedavi yöntemleri mevcuttur. Dişinizde abse oluşumu gebeliğinizle ilgili daha önemli sorunlara yol açabilir. Yine dişinizi kaybetmek yerine uygun tedaviyle sağlığına kavuşturulması mümkündür.
Hurafe: her çocuk anneden bir diş götürür! Bu hurafe aslında anne adaylarının yeterince kalsiyum alamadığı durumlarda her hamilelik döneminde bir dişin kaybedildiğini iddia etse de hurafenin gerçeğe dönüşmesini engellemek sizin elinizdedir.